Leenstelsel zorgt voor stress bij studenten

Voor de enquête zijn 563 hbo- en wo-studenten ondervraagd. Van de studenten die lenen zegt 73 procent druk of klachten te ervaren. 40 procent is emotioneel uitgeput en één op de vijf is bezorgd over het krijgen van een burn-out. 

Een ruime meerderheid (69 procent) van de lenende studenten zegt geld te móeten lenen om hun studie te kunnen betalen en veel studenten geven daarbij aan dat het stress oplevert en zorgen over later. Daarnaast geeft ruim eenvijfde van de studenten (22 procent) aan maandelijks heel moeilijk rond te kunnen komen en bijna eenvijfde (19 procent) geeft aan last te hebben van leenangst.

In november gingen studenten in Den Haag de straat op om te demonstreren tegen het leenstelsel. De Landelijke Studentenvakbond noemt het een ‘schuldenstelsel’. “Tot aan je pensioen een studieschuld terugbetalen, is niet sociaal,” zei voorzitter Carline van Breugel toen.
 

Studenten zijn overwegend positief over hun leven in het algemeen, maar opvallend is dat lenende studenten vaker extreem vermoeid (50 procent), emotioneel uitgeput (40 procent) en bezorgd zijn over het krijgen van een burn-out (19 procent).

Als studenten met een lening direct gevraagd wordt naar de invloed van het leenstelsel op hun eigen situatie,   geeft 73 procent aan toegenomen druk of klachten te ervaren. Een derde van de leners ervaart namelijk én toegenomen prestatiedruk én toegenomen psychische klachten, een derde toegenomen prestatiedruk, maar geen toegenomen psychische klachten en 7 procent uitsluitend toegenomen psychische klachten  (o.a. depressie, vermoeidheid en stress). 

Lenen raakt studenten dus niet alleen in de portemonnee, maar ook emotioneel. "Dat is met dit onderzoek bewezen", zegt ISO- voorzitter Tom van den Brink.

Behalve emotionele problemen zeggen sommige studenten dat het leenstelsel hen ook minder ruimte laat voor sociale activiteiten. Meer dan de helft (52 procent) van de lenende studenten geeft aan af te zien van sociale- of nevenactiviteit vanwege de hoge kosten. ISO-voorzitter Van den Brink zegt dat het juist belangrijk is om ten tijde van hoge prestatiedruk samen op te trekken en zorgen te delen met elkaar: "Dat studenten hier vanwege financiële redenen vanaf zien is verontrustend."

Ook in andere landen waar studenten geld moeten lenen om hun studie te betalen zijn onderzoeken bekend waaruit blijkt dat lenende studenten kampen met psychische en emotionele problemen. In de VS bijvoorbeeld werd in mei 2017 een onderzoek gehouden onder meer dan 3.000 Amerikanen , waaruit naar voren kwam dat 80 procent van de werkende professionals hun studieschuld als een bron van significante of zeer ernstige stress ervaren. Ook omvangrijk onderzoek van vorig jaar in de VS en Engeland laat soortgelijke resultaten zien.

Van den Brink legt de bal nu neer bij minister Van Engelshoven (OCW): "Om te erkennen dat lenen, naast vele andere factoren, meespeelt bij de ervaren prestatiedruk en psychische klachten bij studenten. Iedereen is gebaat bij een eerlijk debat’’ .  Ook is het ISO van mening dat de minister de nu al grote leenzorgen negatief beïnvloedt door de rente op studieschulden te willen verhogen: " Het is de hoogste tijd om de financiële positie van studenten te verbeteren, niet te verslechteren’’ ,  aldus de ISO-voorzitter.

Volgens Minister Van Engelshoven heeft stress niet alleen met de financiën te maken heeft, maar ook met de keuzes die studenten moeten maken en de druk van sociale media. Uit het laatste onderzoek van Onderwijs blijkt juist dat studenten sinds 2012 minder problemen met financiën ervaren, meldt de NOS.

De minister heeft heeft het RIVM opdracht gegeven om een breed onderzoek te doen naar het welzijn van studenten. Die resultaten worden volgende maand verwacht.